Metal işleme tekniklerinden biri, bir nesnenin kalıba eritilmiş metal dökerek şekillendirilmesidir. Döküm, üretim sürecinde kullanılan etkili ve yaygın bir yöntemdir. Bu yöntemle, karmaşık geometrilere sahip ürünler bile hassas şekilde üretilebilir. Döküm teknolojisi; inşaat, otomotiv, makine imalatı gibi pek çok sektörde vazgeçilmez bir rol oynamaktadır. Modern döküm teknikleri, malzemenin israfını azaltırken üretim hızını da artırmaktadır. Mukavemet ile dayanıklılık gerektiren parçalarda sıklıkla tercih edilir. Bununla birlikte, döküm yöntemleri sayesinde maliyetler düşerek büyük ölçekli üretim mümkün hale gelir.
Döküm İşlemlerinin Özellikleri Nelerdir?
- Detaylı ve karmaşık geometrilere sahip olan parçaların üretilmesine olanak tanır. Kalıplar, neredeyse her türlü şekli oluşturabilmektedir.
- Çeşitli metaller ile alaşımlar döküm için kullanılabilmektedir. Bu da, farklı özelliklere sahip ürünlerin üretimini mümkün kılmaktadır.
- Büyük miktarda üretim yapıldığında maliyeti düşürür. Kalıpların tekrar kullanılabilmesi, özellikle metal kalıplarda uzun vadede tasarruf sağlamaktadır.
- Seri üretim için oldukça uygundur. Özellikle sürekli döküm ile kalıp döküm yöntemlerinde yüksek hızda üretim yapılabilir.
- Döküm parçaları yüksek dayanıklılığa sahiptir. Bu da, özellikle yapısal bileşenlerde önemli bir avantajdır.
- İleri döküm teknikleri, yüksek hassasiyet ile yüzey kalitesi sağlar. Böylelikle sonrasında yapılan işleme ihtiyaç duyulmaz veya da azaltılır.
Döküm Yöntemleri Nelerdir?
- Kum Döküm: En yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Kum kalıplar kullanılarak metal dökülür. Büyük parçaların imalatında ve karmaşık şekillerin üretiminde tercih edilir.
- Kalıp Döküm: Metal kalıplar kullanılarak yapılmaktadır. Bu yöntem, yüzey kalitesi ile hassasiyet gerektiren parçalar için oldukça idealdir. Ayrıca, seri üretim için uygundur.
- Yüksek Basınçlı Döküm: Erimiş olan metal, yüksek basıncın altında kalıba enjekte edilmektedir. İnce duvarlı ve karmaşık geometrilere sahip parçalar için uygundur.
- Yatırma Döküm (Dövme Döküm): Seramik kalıplar kullanılarak yapılan bir yöntemdir. Yüksek sıcaklıklarda çalışarak ince detaylı parçaların üretiminde kullanılır.
- Sürekli Döküm: Metal, sürekli olarak dökülüp şekillendirilir. Bu yöntemle, uzun metal çubuklar ile levhalar üretilir.
- Santrifüj Döküm: Metal, dönen bir kalıba dökülür. Bu yöntemle, özellikle silindirik şekilli parçalar ile borular üretilmektedir.
- Kayıp Mum Döküm: Mum model üzerine seramik bir kabuk oluşturulmaktadır. Mum eritilerek çıkarılır ve yerine eriyik metal dökülür. Hassas ve karmaşık parçaların üretiminde kullanılır.
- Alçak Basınçlı Döküm: Erimiş olan metalin kalıba düşük basınçla enjekte edilmesini ile gerçekleştirilen bir döküm yöntemidir. Bu süreç içerisinde metal genel olarak alttan yukarıya doğru kalıba yavaşça doldurulmaktadır.
- Kokil Serbest Döküm: Metal kokiller kullanılarak gerçekleştiren bir yöntemdir. Bu yöntemde, erimiş olan metal kalıba yerçekimi etkisiyle serbestçe dökülür. Kokil kalıplar, yüksek sıcaklıklara dayanıklı ve uzun ömürlü olmalarından ötürü tekrar tekrar kullanılabilir.
- Kum Kalıba Serbest Döküm: Erimiş olan metalin yerçekimi etkisiyle kumdan yapılmış bir kalıba dökülerek şekillendirilmesi işlemidir. Eriyen metal, kalıba serbestçe dökülerek kalıp boşluğunu doldurur ve soğuma işleminden sonra katılaşır.